Ιστορία των ΗΠΑ Αμερικής

Ο αποικισμος των αμερικανικων εδαφων που τωρα αποτελούν τις Η.Π.Α., άρχισε απο το 16ο αιωνα, απο τους Ευρωπαιους. Οι Ισπανοι εγκαταστάθηκαν κυριως στις περιοχες απο τη Φλοριδα μεχρι την Καλιφορνια. Οι Γάλλοι κατελαβαν μια μεγάλη ζωνη απο τον κολπο του Μεξικού μεχρι τις Μεγάλες Λιμνες. Οι Ολλανδοι εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του ποταμού Χάντσον. Οι Άγγλοι τελος, ήταν οι νικηφοροι διεκδικητες των εδαφων της βορειας Αμερικής. Απο το 1607 (ιδρυση της πρωτης αγγλικής αποικιας – Βιρτζινια), η επεκταση των Άγγλων ήταν ιδιαιτερα μεγάλη, ετσι ωστε πριν ακομα απο το μισο του 18ου αιωνα, μεγάλος αριθμος περιοχων βρισκοταν υπο βρετανική κατοχή.

Με την άφιξη του πρωτου κύματος μεταναστων απο την Ευρωπη, ο πληθυσμος πολλαπλασιάστηκε, η οικονομια αναπτύχθηκε και οι αποικιες ειχαν ολο και λιγοτερο ανάγκη τη μητροπολη. ετσι οι νεοι αυτοι κάτοικοι, αποκτησαν εθνική συνειδηση ετσι ωστε στα τελη του 18ου αιωνα, 13 πολιτειες αρνήθηκαν να πληρωσουν φορους στην Αγγλια. Μετά τον αγγλογαλλικο πολεμο, που εληξε το 1763 με νικη του αγγλικού βασιλειου και με την συνθήκη του Παρισιού, οπου παραχωρήθηκαν στην Αγγλια τα εδάφη του Καναδά και πολλες κεντρικες και νοτιες περιοχες, η αγγλική κυβερνηση οχι μονο περιορισε τον αποικισμο στις νεες περιοχες αλλά και επεβαλε νεους φορους για να καλύψει τα εξοδα των συρράξεων.

Αυτες οι πράξεις προκάλεσαν εντονη δυσαρεσκεια στους κατοικους των Η.Π.Α. και ετσι μετά απο ορισμενες αποπειρες οικονομικού μποϋκοτάζ, με την καταστροφή βρετανικων ναυαρχιδων, (Μποϋκοτάζ τσαγιού στην Βοστονη – 1773) το 1774, οι αντιπροσωποι των αποικιων σχημάτισαν το συνεδριο της Φιλαδελφειας. Λιγο πριν το δεύτερο συνεδριο (1775) στη Φιλαδελφεια, εγινε η πρωτη μάχη στο Λεξινγκτον και οι Άγγλοι πολιορκήθηκαν στη Βοστονη. Το συνεδριο προτεινε οργάνωση στρατού με επικεφαλής τον Γεωργιο Ουάσινγκτον.



Μετά τις πρωτες στρατιωτικες αποστολες (Μπάνκερ Χιλ-1775, κατάληψη της Βοστονης-1776), το συνεδριο αποφάσισε στις 4 Ιουλιου 1776 την υπογραφή της “Διακήρυξης της Ανεξαρτησιας”, που συντάχθηκε απο τον Τομας Τζεφερσον. Χάρη στην διπλωματική ικανοτητα του Φράνκλιν, οι Αμερικανοι βοηθήθηκαν απο την Γαλλια (1778) και μετά απο την επιτυχια του Ουάσινγκτον στο Γιορκτάουν, οι Άγγλοι αναγκάστηκαν να θεσουν τελος στον πολεμο. Με την ειρήνη των Βερσαλλιων (1783), οι Άγγλοι εγκατελειψαν ολα τα εδάφη απο το Αλεγκενι μεχρι τον Μισισιπή και διατήρησαν μονο τα εδάφη του Καναδά. Οι δεκατρεις αποικιες εγιναν ομοσπονδες δημοκρατιες (Ντελαγουερ, Πενσυλβάνια, Νεα Ιερσεη, Ροντ Άιλαντ, Τζωρτζια, Κοννεκτικατ, Μασαχουσετη, Μαιρυλαντ, Καρολινα Βορεια, Καρολινα Νοτια, Νιου Χάμσαϊρ, Βιρτζινια και Νεα Υορκη) και γνωρισαν μια περιοδο εντονης πολιτικής αστάθειας αλλά επανενωθηκαν στο συνεδριο της Φιλαδελφειας (Μάιος 1787), οπου και εγινε η σύνταξη του συντάγματος της χωρας.

Στο συνεδριο επισης καθοριστηκε μια ενιαια ομοσπονδιακή κυβερνηση για την εξωτερική πολιτική, οικονομική και εμπορική δραστηριοτητα της χωρας. ετσι στις 4 Μαρτιου 1789 γεννήθηκαν οι Η.Π.Α., με πρωτο προεδρο τον Ουάσινγκτον. Τα χρονια της προεδριας του Ουάσινγκτον (1789-1797) και του Άνταμς (1797-1801) ήταν δύσκολα, με πολλά προβλήματα οργάνωσης (συγκεντρωση εξουσιων στη νεα πρωτεύουσα, την Ουάσινγκτον, που εγκαινιάστηκε το 1801) καθως και προβλήματα οργάνωσης και ανάπτυξης νεων εδαφων που προσαρτήθηκαν στο νεοσύστατο κράτος (Βερμοντ 1791, Κεντάκι 1792, Οχάιο 1803, Λουϊζιάνα που αναπτύχθηκε απο τον Ναπολεοντα τον Α΄ το 1803 και εγινε ομοσπονδη πολιτεια το 1842). Οι παραβιάσεις ομως που εγιναν απο μερους των Άγγλων κατά τη διάρκεια του πολεμου της με τη Γαλλια και κυριως η διάθεση των Αμερικανων να ανεξαρτοποιηθούν τελειως απο την αγγλική κυριαρχια, οδήγησαν πρωτα σε συγκρούσεις με τους Άγγλους (1812) που εληξαν με την ειρήνη του Γκαντ (1814) που δεν προεβλεπε βεβαια την οριστική αποχωρηση των αποικιων απο τις μητροπολεις αλλά με το “δογμα Μονροε” (1823), οι ευρωπαιοι σταμάτησαν να επεμβαινουν στα ζητήματα της Αμερικής.

Υπο την προεδρεια του ιδιου του Μονροε, άρχισε ο αποικισμος προς τη Δύση, μεσα απο αλλεπάλληλες συγκρούσεις με τους Ινδιάνους (ιδρυση των πολιτειων των Ινδιάνων-1816, Μισισιπής-1817, Ιλλινοις-1818, Αλαμπάμα -1819, Μισούρι -1821). Το 1829 εκλεχθηκε τοσο απο τις πολιτειες της ανατολής οσο και της δύσης, ο Τζάκσον, που επιδοθηκε στην οργάνωση και λειτουργια της κάθε πολιτειας ξεχωριστά. Μετά την προσάρτηση των εδαφων του Αρκάνσας (1836) και του Μισιγκαν (1837), το 1845 ενωθηκαν και οι πολιτειες του Τεξας και της Φλοριντα, ενω μετά τον σύντομο πολεμο ενάντια στο Μεξικο (1846-1848), προστεθηκαν και οι πολιτειες της Καλιφορνιας και του Νεου Μεξικού. Εξαιτιας ομως της θεωρησης της Δύσης σαν κράτη σκλάβων, δημιουργήθηκαν μεγάλες διαφορες ανάμεσα στον Νοτο που ήθελε τους μαύρους σκλάβους και τον βορρά που ειχε ήδη καταργήσει τη δουλεια και που ήδη ολες οι δραστηριοτητες ειχαν αρχισει να εκβιομηχανοποιούνται.




Ενας πρωτος συμβιβασμος απετυχε (1850) με την άρνηση των κατοικων του βορρά να περιθάλψουν τους μαύρους φυγάδες. Η εκλογή παράλληλα του ρεμπουπλικάνου προεδρου Λινκολν (1861) ενισχυσε στην αποσχιση των δημοκρατικων και στην εμφύλια σύρραξη. Το Φεβρουάριο του 1861, επτά πολιτειες του νοτου, αποτελεσαν ομοσπονδες πολιτειες της Αμερικής υπο την προεδρεια του Ντειβις. Ο πολεμος που ακολούθησε, αναπτύχθηκε σε τρια μετωπα: στη θάλασσα, με κυριαρχια των Βορειων, στην κοιλάδα του Μισισιπή οπου οι ενωμενες δυνάμεις του στρατηγού Γκραντ γνωρισαν τεραστια επιτυχια και τελος στη Βιρτζινια οπου οι ενωμενες δυνάμεις γνωρισαν αλλεπάλληλες ήττες απο τα στρατεύματα των στρατηγων Λη και Τζάκσον, που γνωριζαν καλά πως να εκμεταλλευτούν το πλούσιο εδαφος των ποταμων. Τελικά τα στρατεύματα του Λη ηττήθηκαν, με μεγάλες απωλειες στο Γκετυσμπουργκ (1863). Ο Γράντ, εγινε διοικητής των στρατευμάτων της ενωσης (1864), δινοντας το τελος στον εμφύλιο πολεμο το 1865. Τον Απριλιο του 1865, ο προεδρος Λινκολν, που ειχε διακηρύξει την κατάργηση της δουλειας δύο χρονια πριν, δολοφονήθηκε. Ο διάδοχος της θεσης του, ο Τζονσον, δεν άσκησε μια πολιτική συμφιλιωσης προς τις πολιτειες του Νοτου. ετσι σε αντιδρασή τους οι Νοτιοι, δημιούργησαν τη ρατσιστική οργάνωση του Κου-Κλουξ-Κλαν.

Ο πολεμος μεταμορφωσε τελειως τη χωρα: Ο Νοτος καταστράφηκε ολοσχερως και τα τσιφλικια κομματιάστηκαν και αναδομήθηκαν σύμφωνα με την αγροτική δομή του βορρά. Ο βορράς απο την πλευρά του, ευνοήθηκε απο την ρεπουμπλικανική κυβερνηση και γνωρισε τεράστια οικονομική ανάπτυξη. Τα σύνορα της χωρας επεκτεινονταν ολο και περισσοτερο προς τη Δύση με την δημιουργια νεων πολιτειων (το 1912 εγιναν 48 πολιτειες), καταπατωντας τα δικαιωματα των Ινδιάνων, που μετά απο εντονη αντισταση, το 1890 ηττήθηκαν οριστικά και περιοριστηκαν σε ειδικες περιοχες. Η προεδρια στη συνεχεια του στρατηγού Γκραντ, προκάλεσε διάφορες αντιδράσεις, κυριως των αγροτων επειδή οι νεες σιδηροδρομικες γραμμες περνούσαν μεσα απο τα χωράφια τους. ομως παρ’ ολη την οικονομική κριση του 1873, η παράταξη των ρεπουμπλικάνων παρεμεινε στην εξουσια μεχρι το 1885. Η απάντηση της Αμερικής στη μεγάλη μετανάστευση που παρουσιάστηκε απο την Ιρλανδια, την Ιταλια και τις χωρες της ανατολικής Ευρωπης, ήταν η δημιουργια των “τραστ” που μονοπωλησαν την αγορά σε ορισμενους τομεις της βιομηχανιας και οδήγησαν στη “δράση του Σερμαν κατά των τραστ” (1890) και στην δημιουργια του συνδικαλιστικού κινήματος (1886). Ενω λοιπον στο εσωτερικο της χωρας, οι εργατικες διαμάχες γινονταν ολο και πιο ριζοσπαστικες (Την 1η Μαΐου του 1894, η πρωτη εργατική διαδήλωση στο Σικάγο, πνιγηκε στο αιμα), το κράτος της Κούβας, που απειλούσε τις αμερικανικες καλλιεργειες, οδήγησαν στον πολεμο με την Ισπανια (1898) που εληξε με την συνδιάσκεψη του Παρισιού (1898): Το Πουερτο Ρικο τεθηκε σε άμεση εξάρτηση απο τις Η.Π.Α. και η Κούβα εγινε δημοκρατια με μορφή προτεκτοράτου. Ακομη τα νησιά των Φιλιππινων, η νήσος Γκουάμ και αργοτερα η Χαβάη και οι Σαμοες, εγιναν αμερικανικες κτήσεις και οι Η.Π.Α. εγιναν υπερδύναμη παγκοσμιως. Ο νεος προεδρος Ρούζβελτ (1901), συνεχισε αυτή την πολιτική με την διπλωματική παρεμβαση στην Βενεζουελα εναντιον της Γερμανιας και της Αγγλιας, με την κατασκευή της διωρυγας του Παναμά. Οι Η.Π.Α. επικράτησαν σε ολη τη Λατινική Αμερική και ο Ρούζβελτ αποκτησε προσωπικο γοητρο σαν μεσολαβητής της ρωσο-ϊαπωνικής διαμάχης. Η διαιρεση του κομματος Ρεπουμπλικάνων, ευνοησε στις εκλογες του 1913, τον δημοκρατικο Ουιλσον, που εκανε μεγάλες μεταρρυθμισεις οπως η μειωση των προστατευτικων δεσμων, η μεταρρύθμιση του τραπεζικού συστήματος και εναν απο τους πιο αποτελεσματικούς νομους κατά των τραστ.

Με το ξεσπασμα του Α΄ Παγκοσμιου Πολεμου, οι Η.Π.Α., παρεμειναν ουδετερες, παρολο που εφοδιαζαν με πολεμικο υλικο την Αγγλια και την Γαλλια. Μετά ομως απο τη βύθιση των αμερικανικων πλοιων απο το γερμανικο στολο, η Αμερική κήρυξε τον πολεμο εναντιον της Γερμανιας (Απριλιος του 1917), συμβάλλοντας ετσι στη νικηφορο εκβαση του πολεμου, υπερ των Ευρωπαιων. Μετά τον πολεμο οι ΗΠΑ εγιναν το πλουσιοτερο και το ισχυροτερο κράτος στον κοσμο. Το 1918 εκλεχθηκαν η γερουσια και το κοινοβούλιο που αποτελούνταν απο ρεπουμπλικάνους, που δεν τήρησαν τους ορους της συνθήκης των Βερσαλλιων και κατευθύνθηκαν προς την απομονωση του κράτους, οδηγωντας τη χωρα στην οικονομική κριση του 1929 και την προκληση εκατομμυριων ανεργων και κατακορυφη πτωση των τιμων. Το 1933 εκλεχθηκε προεδρος ο Φραγκλινος Ρούζβελτ, καθως και στις εκλογες του 1936 και 1940 που αντιμετωπισε την κριση με μια νεα οικονομική και οικονομική πολιτική, το “New Deal”. Παρ’ ολους τους δεσμούς φιλιας και το αντιναζιστικο πνεύμα που ενωνε τις ΗΠΑ με την Αγγλια και την Γαλλια, η χωρα παρεμεινε ουδετερη και στην αρχή του Β΄ Παγκοσμιου Πολεμου. Η απροκλητη επιθεση των Γιαπωνεζων στο Περλ Χάρμπορ (7 Δεκεμβριου 1941), ανάγκασε τις ΗΠΑ να συμμετάσχουν στον πολεμο με το μερος των Συμμάχων. Η παρουσια των Αμερικανων ήταν καθοριστική για την εκβαση του πολεμου. Το τελος της σθεναρής αντιστασης της Ιαπωνιας, σηματοδοτήθηκε με τη χρήση ενος νεου φοβερού οπλου, της ατομικής βομβας (6 και 9 Αυγούστου 1945, Χιροσιμα και Ναγκασάκι).

Μετά τον πολεμο, οι προεδροι Τρούμαν και Αϊζενχάουερ, ασχολήθηκαν κυριως με τη μειωση της δύναμης του κομμουνιστικού κοσμου (“δογμα Τρούμαν”-1947, ιδρυση του Ν.Α.Τ.Ο-1949, πολεμος της Κορεας-1950/1953). Το 1960 εκλεχθηκε προεδρος ο Κενεντυ, ο οποιος ξεπερασε την κριση των πυραύλων της Κούβας (1961), αλλά δολοφονήθηκε στις 22 Νοεμβριου του 1963. Ο διάδοχος του, Λιντον Τζονσον, βρεθηκε μπροστά σε τεράστια εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα. Η σύγκρουση με το Βιετνάμ, οδήγησε σε μια οικτρή ήττα των ΗΠΑ. Οι νεες εκλογες εδωσαν την προεδρια στο Ριτσαρντ Νιξον (1669-1974), εναν μετριοπαθή πολιτικο που κατηγορήθηκε για ανάμιξη στο σκάνδαλο του Γουοτεργκεϊτ. Ο Νιξον ωστοσο κατάφερε να βρει λύση στο προβλημα του Βιετνάμ (συνθήκη του Παρισιού-1973). Υπο την προεδρια του Φορντ, εληξε τον Απριλιο του 1975 ο πολεμος του Βιετνάμ με νικη των Ανοι. Τον Φορντ τον διαδεχθηκε ο δημοκρατικος Τζιμυ Κάρτερ, που πραγματοποιησε την συμφωνια του “Καμπ Ντειβιντ” (1979) ανάμεσα στην Αιγυπτο και το Ισραήλ, ενω η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν (1979) πάγωσε τις σχεσεις με την ΕΣΣΔ και το Ιράν του Χομεϊνι. οσον αφορά την εσωτερική πολιτική, αυτή χαρακτηριζεται απο οικονομική κριση και πτωση του δολαριου. Στις εκλογες του 1980, ο Κάρτερ αντικαταστάθηκε απο τον Ροναλντ Ρειγκαν, που εκπροσωπούσε τη δεξιά δημοκρατική συντηρητική παράταξη. Ο νεος προεδρος ανεπτυξε νεες σχεσεις με τη Μοσχα. Στις 8 Δεκεμβριου 1987, υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον απο τον νεο προεδρο της ΕΣΣΔ, Γκορμπατσοφ, η συμφωνια πυρηνικού αφοπλισμού της Ευρωπης. Η πολιτική αυτή συνεχιστηκε και απο τον Τζωρτζ Μπους (1988), ο οποιος ομως αναμειχθηκε στον πολεμο του Κολπου (1990-1991). Το 1992 παρουσιάστηκαν κυριως στο Λος Άντζελες και σε άλλες πολεις, διαμάχες και συγκρούσεις ρατσιστικού περιεχομενου. Το 1992 εκλεχθηκε προεδρος ο δημοκρατικος Μπιλ Κλιντον, με ενα νεο προγραμμα οικονομικής καλυτερευσης και μεταρρύθμισης των κοινωνικων υπηρεσιων υπερ των κατωτερων κοινωνικά στρωμάτων. Τα επομενα χρονια 1993-1994, δεν κατάφερε τελικά να αναμορφωσει το σύστημα υγειας, ενω οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να αναβαθμισουν την εξωτερική τους πολιτική. Τον Ιανουάριο του 1995 συνήλθε το 104ο Συνεδριο, το πρωτο με πλειοψηφια των ρεπουμπλικάνων μετά απο 40 χρονια.